ලෝක මිහිතල දිනය අදයි (2024 අප්‍රේල් 22)

ලෝක මිහිතල දිනය (World Earth Day)  අප්‍රේල් 22  දින වන අදට යෙදී අඅත.‘ප්ලාස්ටික් සහ ලෝකය’ (Planet Vs, Plastic) Cold මෙවර එහි තේමාව වේ.

2040 වන විට ප්ලාස්ටික් භාවිතය සියයට 60 කින් අඩුකිරීම අරමුණු කරමින් මෙවර මිහිතල දිනය සැමරෙන අතර ඇමෙරිකාව ඇතුළු ලෝ පුරා රටවල් 196 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් මිහිතල දිනය සැමරීමට එකතු වේ.

ප්ලාස්ටික් දූෂණය වර්තමානයේ ලොව අංක එකේ පාරිසරික අර්බුදය බවට පත්ව ඇත. මේ යටතේ ලෝකයට තර්ජනයක් වී ඇති ප්ලාස්ටික් දූෂණය අවම කිරීම සඳහා ලෝක ජනතාවගේ අවධානය යොමු කරවා ඇත.

ප්‍රථම වරට මිහිතල සමුළුව 1970 අප්‍රේල් මස 22 වැනිදා ඇමෙරිකාවේ පවත්වන්නට යෙදුණු අතර ඊට සමගාමීව මිහිතල දිනය ප්‍රකාශයට පත්කරන කර ඇත.

මේ සඳහා පුරෝගාමී වී කටයුතු කරන ලද්දේ ඇමරිකානු සෙනෙට් සභිකයෙකු හා පරිසරවේදියකු වු ගේලෝඩ් නෙල්සන් නැමැත්තෙකි. ඔහු හා හාවඩ් විශ්වවිද්‍යාලයේ දේශපාලනිකව ක්‍රියාකාරී සරසවි සිසුවෙකු වූ ඩෙනිස් හේස් විසින් මිහිතල දිනය වශයෙන් අප්‍රේල් 22 යොදාගන්නා ලදි. ඔවුන් විසින් 1970 අප්‍රේල් මස 22 දින දහස් ගනන් ජනතාව විදීවලට ගෙන්වා ඇමරිකාවේ පැවති පරිසර විනාශය පිළිබඳව ජනතාව දැනුවත් කිරීම හා වගකිවයුත්තන්ගේ අවධානය යොමු කරවීමේ අරමුණින් මිහිතලය සුරක්ෂිත කිරීම සඳහා ශ්‍රමදාන හා පෝස්ටර් ව්‍යාපාර ඇතුළුව සංවිධානය කරන ලද සාමකාමී පරිසර අරගලයක් ලෙස මිහිතල දිනය ආරම්භ කර ඇත. මෙහිදී එකල පැවති වියට්නාම් යුද්ධයෙන් සිදු වන පරිසර විනාශය පිළිබඳ ජනතාවගේ අවධානය යොමු නොවන බව දුටු ඔහු, දුමාරය,තෙල් වැගිරීම් හා කෘමිනාශක ආදීයෙන් පෘථීවියට සිදු වන හානිය සම්බන්ධයෙන් අවධානය යොමු කරවන ලදී. මේ සඳහා ඇමරිකානුවන් මිලියන විස්සක් පමණ සහභාගි වී ඇත. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස වසර කිහිපයක් තුළ ඇමරිකාවේ පරිසර සංරක්ෂණයට අදාළ අණ පනත් ගණනාවක් ඇති වු අතර ඒ සඳහා වගකිව යුතු ආයතන කිහිපයක් ද ස්ථාපනය කිරීමට ද අවධානය යොමු කර ඇත.

1980 දශකයේ සිට සෑම වසරකම අප්‍රේල් මස 22 වන දිනය මිහිතල දිනය ලෙස සැමරීමට ලොව පුරා රටවල් රැසක් අවධානය යොමු කර ඇත. 

1990 වන විට ලොව පුරා රටවල් 141ක පුද්ගලයින් මිලියන 200ක පිරිසක් මෙම දිනය සැමරිමට එක් වී ඇත.

2000 වන විට ලොව පුරා පරිසර සංවිධාන 5000ක සහඵාගීත්වය ඇතිව රටවල් 184ක ලෝක මිහිතල දිනය සමරා ඇත.

එහෙත් මෙම දිනය එක්සත් ජාතීන් ගේ දිනයක් ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත්තේ 2009 වර්ෂයේ සිටය. ඒ එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා මණ්ඩලය විසින් 2009 වර්ෂයේ දී සම්මත කරන ලද යෝජනාවක් අනුව මෙම දිනය නම් කිරීමෙන් අනතුරුවය.