ලෝක පරිසර දින සැමරුම නොකඩවා 1973 වසරේ සිට සිදුවෙයි.
මෙවර ලෝක පරිසර දිනයේ තේමාව වශයෙන් යොදා ගෙන ඇත්තේ ප්ලාස්ටික් අවභාවිතයෙන් සිදුවන පරිසර දූෂණය පිටු දකිමු යන්නයි.
ලෝක පරිසර දින සැමරුම ආරම්භ කෙරුණේ, 1972 වර්ෂයේදී ස්වීඩනයේ එක්සත් ජාතීන්ගේ සම්මේලනයට ඉදිරිපත් වූ යෝජනාවක් සම්මත වීමත් සමගයි.
මෙම දිනය ප්‍රකාශයට පත් කිරීමේ ප්රධාන අරමුණ වූයේ, ලොව වටා පරිසරය පිළිබඳ දැනුවත් කිරීමත්, පරිසරය කෙරෙහි වන දේශපාලන අවධානය සහ ක්‍රියාකාරීත්වය වැඩි කිරීමත් බවයි ලෝක පරිසර ක්‍රියාකාරීන් පෙන්වා දෙන්නේ.
2018 ලෝක පරිසරර දිනයට සමගාමීව පරිසර සැමරුම් සතියක් ලංකාවේදී ක්‍රියාත්මක කෙරිණි.
එහි;
පළමු දිනය - මැයි 30 වැනිදා - පරිසර පවිත‍්‍රතා සහ පරිසර දැනුවත් කිරිමේ දිනය ලෙසද,
දෙවන දිනය - මැයි 31 වැනිදා - කසළ කළමනාකරණ දිනය ලෙසද,
තෙවන දිනය - ජුනි 01 වැනිදා - රුක් රෝපණ දිනය ලෙස ද,
සිව්දෙවන දිනය - ජුනි 02 වැනිදා - ජලය හා ජල මූලාශ‍්‍ර සංරක්ෂණ දිනය ලෙස ද නම් කර ඇති අතර
පස්වන දිනය - ජුනි 03 වැනිදා - ජෛව විවිධත්ව සංරක්ෂණ දිනය ලෙස නම් කර තිබේ.
හයවැනි දිනය - ජුනි 04 වැනිදා - තිරසර ඉඩම් කළමනාකරණ දිනය වේ.
හත්වන දිනය - ජුනි 02 වැනිදා - ලෝක පරිසර දිනය
මෙවර ලෝක පරිසර දින සැමරුම් ප්රධාන වැඩසටහන ජුනි 4 වැනිදා දවස පුරා කෑගල්ල, නිදහස් මාවත පරිශ‍්‍රයේ දී පැවැත්විමට නියමිතය.
වැඩිදුර තොරතුරු දැන ගැනීම සඳහා 2015, 2016 ලිපි පරිශීලනය කරන්න. (සබැඳි සොයා ගැනීමට පරිසර දින පිටුවට හෝ වම් පස පිහිටි සියලු ලිපි ලේබල් තීරුවේ ජාත්‍යන්තර දින වෙත පිවිසෙන්න
අවශ්‍ය අයගේ පහසුව පිණිස පරිසර දිනය වෙනුවෙන් පුවත්පත් වල ඵලවූ ලිපි පහතින් දක්වා ඇත.
01 උපුටා ගැනීම - මව්බිම
සබැඳිය - http://mawbima.lk/print20170621MB20171230.php?id=14619
සවනි ශේශාධී
අද ලෝක පරිසර දිනයයි. මෙවර ලෝක පරිසර දින තේමාවට මුල් වී ඇත්තේ ප්ලාස්ටික්ය. වර්තමානය වන විට පරිසරයට බලපෑම් ඇති කරන ප්රධාන සාධකයක් බවට ප්ලාස්ටික් පත්ව ඇත්තේ මිනිසාගේ සුව පහසු පරිභෝජන රටාව හේතුවෙන්මය. ප්ලාස්ටික්වලින් පරිසරයට මුදා හැරෙන විස රසායනික ද්‍රව්‍ය මිනිස් ශරීරයේ පටකවල සහ ලේවල පවා පවතින කියලා අලුත්ම පර්යේෂණවලින් සොයාගෙන තියෙනවා. දැනටමත් බොහෝ දෙනකුගේ ශරීරවල ප්ලාස්ටික්වලින් පිටවුණු විස රසායන පවතිනවා. මේ විස රසායන පිළිකා ඇතිවීම සඳහාත් හේතු කාරක සපයනවා. ප්‍රතිශක්තිකරණයේ ගැටලු ඇති වෙන්න වගේම අලුත උපදින දරුවන්ගේ උපත් සංකූලතා කෙරෙහිත් මේවා බලපෑම් කරනවා.
ක්‍රියාවන්ට වේදිකාවක්
එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය සමරනු ලබන විශේෂිත දින අතරින් ලෝක පරිසර දිනයට හිමි වනුයේ සුවිශේෂී ස්ථානයක්. ලෝකය පුරාම ජීවත් වන සියලු දෙනාම පරිසර දූෂණය කිරීමෙන් අෑත් කරවමින් පරිසරය සුරකින්නට පොලඹවාලන දිනයක් ලෙසයි පරිසර දිනය සැලකෙන්නේ. 1974 වර්ෂයේදී ඇරැඹුණු පරිසර දින සැමරුමට මේ වෙද්දී ලෝකය පුරා රටවල් සියයක් විතර අත්වැල් බැ¼ද ගන්නවා.
මහජනතාවගේ දිනයක්
ලෝක පරිසර දිනය යනු මේ මිහිතලය සුරකින්නට ලොව ජීවත්වන සියලු මිනිසුන්ව දායක කරගන්න ජනතාවගේම දිනයක්. පරිසර දිනයේදී ලෝකය පුරාම ජීවත් වන බොහෝ දෙනා මිහිතලය සුරකින්නට කුමන හෝ ක්‍රියාවක් සිදු කරනවා. තනි පුද්ගලයකු ලෙස හෝ කණ්ඩායම් ලෙස මේ ක්‍රියාවන් ජාතික හෝ ජාත්‍යන්තර ලෙසත්
සිදු වෙනවා.
සත්කාරක රට
මෙවර ලෝක පරිසර දින ප්රධාන සැමරුම පැවැත්වෙන්නේ ඉන්දියාවේ. ප්රධාන සැමරුම පැවැත්වෙන රටේ පාරිසරික ගැටලු ගැන වගේම ඒවාට විසඳුම් හොයන්නත් මෙහිදී වැදගත් පියවර අනුගමනය කෙරෙනවා. වසරින් වසර මේ අවස්ථාව එක් එක් රටට හිමිවෙනවා.
ඔබ දන්නවාද?
සෑම වසරකම මුළු ලෝකය පුරාම ප්ලාස්ටික් බෑග් ටි්‍රලියන 5කටත් වැඩියෙන් භාවිතයට ගැනෙනවා.
සෑම වසරකම ටොන් මිලියන 13ක පමණ ප්ලාස්ටික් තොගයක් මුහුදට එක් වෙනවා. ඒක හරියට එක් මිනිත්තුවකදී කුණු ට්‍රැක්ටරයක් මුහුදට එක් කිරීමක් වගේ.
පසුගිය දශකයේදී මේ ලෝකය පුරා නිෂ්පාදිත ප්ලාස්ටික් ප්‍රමාණයේ අගය පසුගිය සියවසේදී නිෂ්පාදිත ප්‍රමාණයටත් වඩා ඉහළ අගයක් ගන්නවා.
ලෝකය පුරා සිටින පිරිස සෑම මිනිත්තුවකදීම ප්ලාස්ටික් බෝතල් මිලියනයකට ආසන්නව මිලදී ගන්නවා.
අපි උත්පාදනය කරන ඉවතලන දේ, ප්ලාස්ටික් නිසා 10%ක් පමණ ඉහළ යනවා.
මුහුදේ කොච්චර ප්ලාස්ටික්
තියෙනවා ඇතිද..?
අවුරුදු පතාම මුහුදට එකතු වෙන ප්ලාස්ටික් ප්‍රමාණයත් එක්ක 2050 අවුරුද්ද වෙද්දී මුහුදේ ඉන්න මාළු ප්‍රමාණයටත් වඩා වැඩියෙන් ප්ලාස්ටික් තියෙයි කියලා අනුමාන කරනවා. විද්‍යාඥයෝ කියන විදියට නම් මුහුදු ජලයේ ප්ලාස්ටික් අංශු ටි්‍රලියන 51කටත් වැඩි ප්‍රමාණයක් තියෙනවා. මුහුදේ පාවෙන ප්ලාස්ටික් වර්ග කැස්බෑවන්ට පේන්නේ හරියට ජෙලි ෆිෂ්ලා වගේලු. ඒ හින්දම මුළාවේ වැටෙන කැස්බෑවුන්ගේ බඩට ප්ලාස්ටික් එකතු වෙන්නේ ආහාරයක් විදියට. මුහුදට එක්වෙන කුණු කසළ නිසා ජීවීන් වර්ග හයසියයකට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයකට හානි සිදුවෙනවා.
ප්ලාස්ටික්වලට එරෙහි මුහුදු යුද්ධය
එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් ප්ලාස්ටික්වලට එරෙහි මුහුදු යුද්ධය පිළිබඳ සංකල්පය ඉදිරිපත් කරනු ලැබුවේ මේ වසරේ පෙබරවාරියේදී. මුහුද පිරිසුදු කිරීමේ මේ ව්‍යාපෘතියට මේ වෙද්දී රටවල් තිහක් විතර එකතු වෙලා ඉන්නවා. එංගලන්තය, කැනඩාව, ප්‍රංශය, ඉන්දුනීසියාව, බ්‍රසීලය, නෝර්වේ, ඉතාලිය, කොස්ටාරිකා, කෙන්යාව සහ පේරු මේ අතර ප්රධාන වෙනවා. අන්තිමේදී ලෝකයම ලෙඩ කරන ප්‍රශ්නයක් ගැන ලෝකයම කතාබහ කරන්න පටන් අරන්.
ප්ලාස්ටික් කවදාවත් නැති වෙන්නේ නම් නැහැ
ප්ලාස්ටික් හදලා තියෙන්නේ හැමදාටම පවතින්න. නමුත් සමහර ප්ලාස්ටික් වතුර බෝතල්, බෑග් සහ බීම බට එක් වරක් භාවිත කර ඉවතලන ද්‍රව්‍ය ගණයට වැටෙනවා. හැමදාටම පවතින්න හදලා තියෙන නිසාම ප්ලාස්ටික් ජෛව හායනයකට ලක්වෙන්නේ නැහැ. ඉතා කුඩා කොටස්වලට කැඩෙනවා මිසක් නැත්තටම නැති වෙන්නේ නැහැ. ඉවත දමන ප්ලාස්ටික් වුණත් අවුරුදු 2000ක් හෝ ඊට වැඩි කාලයක් පරිසරයේ පවතිනවා.
PLOGGING
මේක අලුත් වචනයක්. ඉංග්‍රී්‍රිසියේ බ්ධඨඨඪදඨ කියන වචනයයි ස්වීඩනයේ ර්ථීතධජඬච උන කියන වචනයයි එකතු වෙලා තමයි ර්ථීතධඨඨඪදඨ කියන වචනය නිර්මාණය වෙලා තියෙන්නේ. ර්ථීතධජඬච උන එහෙමත් නැත්නම් ර්ථීඪජඬ උන කියන්නේ අහුලනවා කියන තේරුම දෙන වචනයක්. මේ වචනයේ උපත ස්වීඩනයේ. මේ අලුත් සොයා ගැනීම අද ලෝකය පුරාම බොහෝ ජනප්‍රිය වෙලා.
ර්ථීතධඨඨඪදඨ ක්‍රියාකාරකම එහෙමත් නැත්නම් ඇවිදින කොට කුණු ඇහිලීම ඇරැඹුණේ 2016දී. ඒ ඡ්පඪඬ ඒඩතඵබපධථ විසින්. උතුරු ස්වීඩනයේ ඉබධජඬඩධතථ කියන පුංචි ගම්මානයේදී තමා ර්ථීතධඨඨඪදඨ කියන සංකල්පයේ උපත සිදුවන්නේ. එරික් හැමදාම උදෑසනට ඔහුගේ පාපැදියෙන් රාජකාරියට යන ගමන් පාරේ තැනින් තැන විසිරිලා තියෙන කුණු දකිනවා. සති කිහිපයක් පුරාම ඉවත් කිරීමකින් තොරව තියෙන මේ කුණු එරික්ට අලුත් අදහසක් මතු කරනවා. එරික් එයාගේ පා පැදිය නතර කරලා මේ කුණු ඇහිඳින්න පටන් ගන්නවා. මේක අන්තිමේදී පුරුද්දක් බවට පත්වුණේ එයාගේ ව්‍යායාම කාල සටහනත් වෙනස් කරමින්. කෙටි කාලයක් ගත වෙද්දී එරික්ගේ මේ පුරුද්දට අනිත් අයත් එකතු වෙනවා. කුඩා කණ්ඩායම් කිහිපයක් ඇවිදින ගමන් කුණුත් එකතු කිරීමේ සංකල්පය ස්වීඩනයේ නිල ව්‍යාපෘතියක් බවට පත් වෙනවා.
මේ වෙද්දී ලෝකය පුරා රටවල් 40කට වැඩි පිරිසක් "ර්ථීතධඨඨච" කණ්ඩායම සමඟ එක්ව වැඩ කරනවා.
අතරමඟ දකින කුණු ටික ඔහේ තියෙද්දී දුවනවට වඩා කුණු අහුල අහුලා දුවන එක ඇඟටත් ගුණයි. සාමාන්‍ය දිවීමකදී දහනය වෙන කැලරි ප්‍රමාණය 235 විතර වෙනවා. නමුත් කුණු අහුල අහුලා දුවන එකෙන් පැය භාගයක් ඇතුළත කැලරි 288 ප්‍රමාණයක් දහනය කරගන්න හැකිවෙනවාලු. "ඒක හරිම සරලයි. රැල්ලට යන අනෙක් ව්‍යායාම් රටාවන්ට වඩා වෙනස්. අඩු තරමේ කිසිම උපකරණයක්වත් අවශ්‍ය වෙන්නේ නැහැ. මල්ලක් විතරමයි අවශ්‍ය. වඩාත්ම වැදගත් දේ වෙන්නේ පරිසරය අවලස්සන කරන, දූෂණය කරන දේවල් එතැනින් ඉවත් කිරීමයි." එරික් කියන්නේ ඒ විදියට.
ඉන්දියාවේ ඇවිදින කෙල්ල
රාජේශ්වරී සිංග් කියන්නේ අවුරුදු තිස් දෙකක තරුණියක්. රාජේශ්වරීගේ අරමුණ දිල්ලියට යන එක. හැබැයි රාජේශ්වරී ඒ සඳහා තෝරාගෙන තියෙන මාර්ගය ඒ තරම් සරල නැහැ.
බටහිර ඉන්දියාවේ වැඩොඩරා (ඍචඤධඤචපච) ඉඳන් රාජේශ්වරී දිල්ලියට යන්නේ පාගමනින්. ප්රධාන නගර 22ක් පහු කරමින් කිලෝමීටර් 1100කටත් වැඩිය දුරක් රාජේශ්වරී විසින් ඇවිදිනවා. රාජේශ්වරී එයාගේ පාගමන පටන් ගත්තේ අප්‍රේල් 22 වැනිදා. සති හයක් ඇතුළත. දිල්ලිවලට එන්න තමයි රාජේශ්වරීගේ බලාපොරොත්තුව.
රාජේශ්වරී තරමක වෙනස් තරුණියක්. ඇය අවුරුදු දහයක් පුරාවට පොලිතින් භාවිතයෙන් තොරයි. ඇගේ මේ ගමන පුරාවටම ඇය පොලිතින් භාවිතයෙන් අෑත් වෙනවා වගේම ඒ ගැන මඟතොටේදී හමුවෙන අය දැනුවත් කරනවා. ඇය එක් දිනකට කිලෝ මීටර් 30ක පමණ දුරක් ඇවිදිනවා.
"මගේ කුණු මගේ වගකීමක්" ඇගේ පාගමනට තේමාව වෙන්නේ මේ කාරණය.
මව්බිම උපුටා ගැනීම අවසන්
02 උපුටා ගැනීම - ලන්කා නිව්ස් වෙබ් නෙට්
සබැඳිය - https://lankanewsweb.net/sinhala/%E0%B6%B4%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B6%AD%E0%B7%8A/%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B7%83%E0%B6%BB/29583-%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B7%83%E0%B6%BB-%E0%B6%AF%E0%B7%92%E0%B6%B1-%E0%B6%AD%E0%B7%9A%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B7%80-%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E0%B6%BD%E0%B7%8F%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%8A-%E0%B6%B7%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AD%E0%B6%BA-%E0%B6%B1%E0%B7%80%E0%B6%AD%E0%B6%B8%E0%B7%94
අවශ්‍ය අයගේ පහසුව පිණිස පරිසර දිනය වෙනුවෙන් පුවත්පත් වල ඵලවූ ලිපි පහතින් දක්වා ඇත.
01 උපුටා ගැනීම - මව්බිම
සබැඳිය - http://mawbima.lk/print20170621MB20171230.php?id=14619
සවනි ශේශාධී
අද ලෝක පරිසර දිනයයි. මෙවර ලෝක පරිසර දින තේමාවට මුල් වී ඇත්තේ ප්ලාස්ටික්ය. වර්තමානය වන විට පරිසරයට බලපෑම් ඇති කරන ප්රධාන සාධකයක් බවට ප්ලාස්ටික් පත්ව ඇත්තේ මිනිසාගේ සුව පහසු පරිභෝජන රටාව හේතුවෙන්මය. ප්ලාස්ටික්වලින් පරිසරයට මුදා හැරෙන විස රසායනික ද්‍රව්‍ය මිනිස් ශරීරයේ පටකවල සහ ලේවල පවා පවතින කියලා අලුත්ම පර්යේෂණවලින් සොයාගෙන තියෙනවා. දැනටමත් බොහෝ දෙනකුගේ ශරීරවල ප්ලාස්ටික්වලින් පිටවුණු විස රසායන පවතිනවා. මේ විස රසායන පිළිකා ඇතිවීම සඳහාත් හේතු කාරක සපයනවා. ප්‍රතිශක්තිකරණයේ ගැටලු ඇති වෙන්න වගේම අලුත උපදින දරුවන්ගේ උපත් සංකූලතා කෙරෙහිත් මේවා බලපෑම් කරනවා.
ක්‍රියාවන්ට වේදිකාවක්
එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය සමරනු ලබන විශේෂිත දින අතරින් ලෝක පරිසර දිනයට හිමි වනුයේ සුවිශේෂී ස්ථානයක්. ලෝකය පුරාම ජීවත් වන සියලු දෙනාම පරිසර දූෂණය කිරීමෙන් අෑත් කරවමින් පරිසරය සුරකින්නට පොලඹවාලන දිනයක් ලෙසයි පරිසර දිනය සැලකෙන්නේ. 1974 වර්ෂයේදී ඇරැඹුණු පරිසර දින සැමරුමට මේ වෙද්දී ලෝකය පුරා රටවල් සියයක් විතර අත්වැල් බැ¼ද ගන්නවා.
මහජනතාවගේ දිනයක්
ලෝක පරිසර දිනය යනු මේ මිහිතලය සුරකින්නට ලොව ජීවත්වන සියලු මිනිසුන්ව දායක කරගන්න ජනතාවගේම දිනයක්. පරිසර දිනයේදී ලෝකය පුරාම ජීවත් වන බොහෝ දෙනා මිහිතලය සුරකින්නට කුමන හෝ ක්‍රියාවක් සිදු කරනවා. තනි පුද්ගලයකු ලෙස හෝ කණ්ඩායම් ලෙස මේ ක්‍රියාවන් ජාතික හෝ ජාත්‍යන්තර ලෙසත්
සිදු වෙනවා.
සත්කාරක රට
මෙවර ලෝක පරිසර දින ප්රධාන සැමරුම පැවැත්වෙන්නේ ඉන්දියාවේ. ප්රධාන සැමරුම පැවැත්වෙන රටේ පාරිසරික ගැටලු ගැන වගේම ඒවාට විසඳුම් හොයන්නත් මෙහිදී වැදගත් පියවර අනුගමනය කෙරෙනවා. වසරින් වසර මේ අවස්ථාව එක් එක් රටට හිමිවෙනවා.
ඔබ දන්නවාද?
සෑම වසරකම මුළු ලෝකය පුරාම ප්ලාස්ටික් බෑග් ටි්‍රලියන 5කටත් වැඩියෙන් භාවිතයට ගැනෙනවා.
සෑම වසරකම ටොන් මිලියන 13ක පමණ ප්ලාස්ටික් තොගයක් මුහුදට එක් වෙනවා. ඒක හරියට එක් මිනිත්තුවකදී කුණු ට්‍රැක්ටරයක් මුහුදට එක් කිරීමක් වගේ.
පසුගිය දශකයේදී මේ ලෝකය පුරා නිෂ්පාදිත ප්ලාස්ටික් ප්‍රමාණයේ අගය පසුගිය සියවසේදී නිෂ්පාදිත ප්‍රමාණයටත් වඩා ඉහළ අගයක් ගන්නවා.
ලෝකය පුරා සිටින පිරිස සෑම මිනිත්තුවකදීම ප්ලාස්ටික් බෝතල් මිලියනයකට ආසන්නව මිලදී ගන්නවා.
අපි උත්පාදනය කරන ඉවතලන දේ, ප්ලාස්ටික් නිසා 10%ක් පමණ ඉහළ යනවා.
මුහුදේ කොච්චර ප්ලාස්ටික්
තියෙනවා ඇතිද..?
අවුරුදු පතාම මුහුදට එකතු වෙන ප්ලාස්ටික් ප්‍රමාණයත් එක්ක 2050 අවුරුද්ද වෙද්දී මුහුදේ ඉන්න මාළු ප්‍රමාණයටත් වඩා වැඩියෙන් ප්ලාස්ටික් තියෙයි කියලා අනුමාන කරනවා. විද්‍යාඥයෝ කියන විදියට නම් මුහුදු ජලයේ ප්ලාස්ටික් අංශු ටි්‍රලියන 51කටත් වැඩි ප්‍රමාණයක් තියෙනවා. මුහුදේ පාවෙන ප්ලාස්ටික් වර්ග කැස්බෑවන්ට පේන්නේ හරියට ජෙලි ෆිෂ්ලා වගේලු. ඒ හින්දම මුළාවේ වැටෙන කැස්බෑවුන්ගේ බඩට ප්ලාස්ටික් එකතු වෙන්නේ ආහාරයක් විදියට. මුහුදට එක්වෙන කුණු කසළ නිසා ජීවීන් වර්ග හයසියයකට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයකට හානි සිදුවෙනවා.
ප්ලාස්ටික්වලට එරෙහි මුහුදු යුද්ධය
එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් ප්ලාස්ටික්වලට එරෙහි මුහුදු යුද්ධය පිළිබඳ සංකල්පය ඉදිරිපත් කරනු ලැබුවේ මේ වසරේ පෙබරවාරියේදී. මුහුද පිරිසුදු කිරීමේ මේ ව්‍යාපෘතියට මේ වෙද්දී රටවල් තිහක් විතර එකතු වෙලා ඉන්නවා. එංගලන්තය, කැනඩාව, ප්‍රංශය, ඉන්දුනීසියාව, බ්‍රසීලය, නෝර්වේ, ඉතාලිය, කොස්ටාරිකා, කෙන්යාව සහ පේරු මේ අතර ප්රධාන වෙනවා. අන්තිමේදී ලෝකයම ලෙඩ කරන ප්‍රශ්නයක් ගැන ලෝකයම කතාබහ කරන්න පටන් අරන්.
ප්ලාස්ටික් කවදාවත් නැති වෙන්නේ නම් නැහැ
ප්ලාස්ටික් හදලා තියෙන්නේ හැමදාටම පවතින්න. නමුත් සමහර ප්ලාස්ටික් වතුර බෝතල්, බෑග් සහ බීම බට එක් වරක් භාවිත කර ඉවතලන ද්‍රව්‍ය ගණයට වැටෙනවා. හැමදාටම පවතින්න හදලා තියෙන නිසාම ප්ලාස්ටික් ජෛව හායනයකට ලක්වෙන්නේ නැහැ. ඉතා කුඩා කොටස්වලට කැඩෙනවා මිසක් නැත්තටම නැති වෙන්නේ නැහැ. ඉවත දමන ප්ලාස්ටික් වුණත් අවුරුදු 2000ක් හෝ ඊට වැඩි කාලයක් පරිසරයේ පවතිනවා.
PLOGGING
මේක අලුත් වචනයක්. ඉංග්‍රී්‍රිසියේ බ්ධඨඨඪදඨ කියන වචනයයි ස්වීඩනයේ ර්ථීතධජඬච උන කියන වචනයයි එකතු වෙලා තමයි ර්ථීතධඨඨඪදඨ කියන වචනය නිර්මාණය වෙලා තියෙන්නේ. ර්ථීතධජඬච උන එහෙමත් නැත්නම් ර්ථීඪජඬ උන කියන්නේ අහුලනවා කියන තේරුම දෙන වචනයක්. මේ වචනයේ උපත ස්වීඩනයේ. මේ අලුත් සොයා ගැනීම අද ලෝකය පුරාම බොහෝ ජනප්‍රිය වෙලා.
ර්ථීතධඨඨඪදඨ ක්‍රියාකාරකම එහෙමත් නැත්නම් ඇවිදින කොට කුණු ඇහිලීම ඇරැඹුණේ 2016දී. ඒ ඡ්පඪඬ ඒඩතඵබපධථ විසින්. උතුරු ස්වීඩනයේ ඉබධජඬඩධතථ කියන පුංචි ගම්මානයේදී තමා ර්ථීතධඨඨඪදඨ කියන සංකල්පයේ උපත සිදුවන්නේ. එරික් හැමදාම උදෑසනට ඔහුගේ පාපැදියෙන් රාජකාරියට යන ගමන් පාරේ තැනින් තැන විසිරිලා තියෙන කුණු දකිනවා. සති කිහිපයක් පුරාම ඉවත් කිරීමකින් තොරව තියෙන මේ කුණු එරික්ට අලුත් අදහසක් මතු කරනවා. එරික් එයාගේ පා පැදිය නතර කරලා මේ කුණු ඇහිඳින්න පටන් ගන්නවා. මේක අන්තිමේදී පුරුද්දක් බවට පත්වුණේ එයාගේ ව්‍යායාම කාල සටහනත් වෙනස් කරමින්. කෙටි කාලයක් ගත වෙද්දී එරික්ගේ මේ පුරුද්දට අනිත් අයත් එකතු වෙනවා. කුඩා කණ්ඩායම් කිහිපයක් ඇවිදින ගමන් කුණුත් එකතු කිරීමේ සංකල්පය ස්වීඩනයේ නිල ව්‍යාපෘතියක් බවට පත් වෙනවා.
මේ වෙද්දී ලෝකය පුරා රටවල් 40කට වැඩි පිරිසක් "ර්ථීතධඨඨච" කණ්ඩායම සමඟ එක්ව වැඩ කරනවා.
අතරමඟ දකින කුණු ටික ඔහේ තියෙද්දී දුවනවට වඩා කුණු අහුල අහුලා දුවන එක ඇඟටත් ගුණයි. සාමාන්‍ය දිවීමකදී දහනය වෙන කැලරි ප්‍රමාණය 235 විතර වෙනවා. නමුත් කුණු අහුල අහුලා දුවන එකෙන් පැය භාගයක් ඇතුළත කැලරි 288 ප්‍රමාණයක් දහනය කරගන්න හැකිවෙනවාලු. "ඒක හරිම සරලයි. රැල්ලට යන අනෙක් ව්‍යායාම් රටාවන්ට වඩා වෙනස්. අඩු තරමේ කිසිම උපකරණයක්වත් අවශ්‍ය වෙන්නේ නැහැ. මල්ලක් විතරමයි අවශ්‍ය. වඩාත්ම වැදගත් දේ වෙන්නේ පරිසරය අවලස්සන කරන, දූෂණය කරන දේවල් එතැනින් ඉවත් කිරීමයි." එරික් කියන්නේ ඒ විදියට.
ඉන්දියාවේ ඇවිදින කෙල්ල
රාජේශ්වරී සිංග් කියන්නේ අවුරුදු තිස් දෙකක තරුණියක්. රාජේශ්වරීගේ අරමුණ දිල්ලියට යන එක. හැබැයි රාජේශ්වරී ඒ සඳහා තෝරාගෙන තියෙන මාර්ගය ඒ තරම් සරල නැහැ.
බටහිර ඉන්දියාවේ වැඩොඩරා (ඍචඤධඤචපච) ඉඳන් රාජේශ්වරී දිල්ලියට යන්නේ පාගමනින්. ප්රධාන නගර 22ක් පහු කරමින් කිලෝමීටර් 1100කටත් වැඩිය දුරක් රාජේශ්වරී විසින් ඇවිදිනවා. රාජේශ්වරී එයාගේ පාගමන පටන් ගත්තේ අප්‍රේල් 22 වැනිදා. සති හයක් ඇතුළත. දිල්ලිවලට එන්න තමයි රාජේශ්වරීගේ බලාපොරොත්තුව.
රාජේශ්වරී තරමක වෙනස් තරුණියක්. ඇය අවුරුදු දහයක් පුරාවට පොලිතින් භාවිතයෙන් තොරයි. ඇගේ මේ ගමන පුරාවටම ඇය පොලිතින් භාවිතයෙන් අෑත් වෙනවා වගේම ඒ ගැන මඟතොටේදී හමුවෙන අය දැනුවත් කරනවා. ඇය එක් දිනකට කිලෝ මීටර් 30ක පමණ දුරක් ඇවිදිනවා.
"මගේ කුණු මගේ වගකීමක්" ඇගේ පාගමනට තේමාව වෙන්නේ මේ කාරණය.
මව්බිම උපුටා ගැනීම අවසන්
02 උපුටා ගැනීම - ලන්කා නිව්ස් වෙබ් නෙට්
සබැඳිය - https://lankanewsweb.net/sinhala/%E0%B6%B4%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B6%AD%E0%B7%8A/%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B7%83%E0%B6%BB/29583-%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B7%83%E0%B6%BB-%E0%B6%AF%E0%B7%92%E0%B6%B1-%E0%B6%AD%E0%B7%9A%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B7%80-%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E0%B6%BD%E0%B7%8F%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%8A-%E0%B6%B7%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AD%E0%B6%BA-%E0%B6%B1%E0%B7%80%E0%B6%AD%E0%B6%B8%E0%B7%94
ලෝක පරිසර දිනය ජුනි 05 වන දිනට යේදී ඇති අතර මෙවර පරිසර දින තේමාව වන්නේ 'ප්ලාස්ටික් භාවිතය අවම කරමු' යන්නයි. ජාත්‍යන්තර පරිසර දින උත්සවයේ සත්කාර රටවන්නේ ඉංදියාවයි. ලංකාවද මේ වනවිට ලෝක පරිසර දිනය සැමරීමට සූදානම් වන අතර මෙම ලිපිය පරිසර දින තේමාව සහ අප සිටින්නේ කෙතනද යන්න තේරුම් ගැනීම සදහාය.
මුහුදුට ප්ලාස්ටික් ඇතුළු ඝණ අපද්‍රව්‍ය දමන රටවල් විස්ස අතරින් මෙවර පස්වන ස්ථානයට ලංකාව පත්ව තිබෙනවා. ඉන්ටර්නැෂනල් බිස්නස් ටයිම්ස් (Intranational Busness Times) සඟරාව කළ පර්යේෂණයකට අනුව එහි එමියි නොර්ඩම් (Amy Nordum) පෙන්වා දෙන ආකාරයට ලොව පුරා රටවල් 192 ක් පිළිබඳ අවධානය යොමු කරනවිට විට එම රටවල් 192 අතරින් සාගරයට අධික ලෙස ප්ලාස්ටික් ඝණ අපද්‍රව්‍ය මුදහරින ප්රධාන රටවල් 20 නම් කර තිබෙනවා. එහි පස්වන ස්ථානය ලංකාවට හිමි වී තිබෙනවා.
එහි අනුපිලිවෙල අනුව පළමු තැන හිමිව තිබෙන්නේ චීනයටයි.
INT
ERNATIONAL BUSINESS TIMES/HANNA SENDER
මෙම සඟරාව පෙන්වා දෙන පරිදි වසරකට ලොව පුරා ප්ලාස්ටික් හා දිරා නොයන අපද්‍රව්‍ය ටොන් මිලියන 13 කටත් වඩා සාගර පරිසර පද්ධතියට එකතු වේ. එයින් 80% ක ප්‍රතිශතයක් ප්ලාස්ටික් හා ඝණ අපවය එකතු වන්නේ රටවල් 20 කින් පමණ බව මෙම පර්යේෂණය මගින් පෙන්වා දෙනවා. එයින් 30% ක් චීනය විසින් සාගරයට මුදා හරිනු ලබනු ලබනවා.
එලෙස මුහුදට කැළි කසල එකතු වන්නේ එම රටවල ඇති කසළ කළමණාකරණයේ දුර්වලතා නිසි වන අතර ප්ලාස්ටික් හා දිරා නොයන අපද්‍රව්‍ය නිසා ලොව පුරා සාගරවල වෙසෙන සත්ව හා ශාක විශේෂ අධික ලෙස විනාශ වීමට පටන් ගෙන ඇත. එය මෙම දශකය තුළ හා ඉදිරියේදී ලොව මුහුණ දෙන බරපතල ගැටවක් බවට දැනටමත් පත්වී හමාරය.
ඉන්ටර්නැෂනල් බිස්නස් ටයිමිස් (Intranational Busness Times) පෙන්වා දෙන්නේ ලංකාව තුළ වෙසෙන සෑම පුද්ගලයෙක්ම දිනකට (නිෂ්පාදිත කුණු ප්‍රමාණය ජනගහනය අනුව බෙදා බැලීමේදී) කුණු කිලෝ 5.1 පරිසරයට මුදාහරින අතර මුදාහරින ප්ලාස්ටික් පුමාණය පමණක් ග්‍රෑම් 300 පමණ වෙන බවයි. ඒ අනුව දිනකට රටතුල ගොඩ ගැසෙන ප්ලාස්ටික් හා නොදිරන කසල ප්‍රමාණය කිලෝ ගෑමි 5,163,689 වන අතර දිනකට පරිසරයට එක්වන සමස්ත කසළ ප්‍රමාණය කිල ග්‍රෑම් 74,297,687 පමන වේ.
අප භාවිතයට ගන්නා ප්ලාස්ටික් දිරායාම සඳහා වසර ගණනාවක් ගතවන අතර අද අප භාවිතා කරන ප්ලාස්ටික් ජල බෝතලයක් සමිපුර්ණ දිරායාම සඳහා වසර 450 ක් පමණ ගත වේ. උදාහරණයක් ලෙස මෙවර පරිසර සැමරුම් උත්සවයේදී භාවිතා කරන ප්ලාස්ටික් ජල බෝතල් සම්පූර්ණ ලෙස දිරායාම සිදු වන්නේ වසර 2468 දී පමණය.
2017 වර්ෂයේ Seven charts that explain the plastic pollution problem යන හිසින් බීබීසීයෙහි පළවු ලිපියට අනුව ප්ලාස්ටික් බෝතල් දිරායාමට අවම වසර 450 ක් ගත වන අතර ස්ටයිරොෆෝම් සඳහා වසර 50 ක්, ඇලුමිනියම් කෑන් සඳහා වසර 200 ක්, කුඩා දරුවන්ට පළඳන නැපි සඳහා වසර 450 ක්ද ගත වේ.
මෙි අනුව ප්ලාස්ටික් යනු ලොව බරපතල පාරිසරික අර්බුදයකට ගෙන යනු ලබන නිෂ්පාදිතයන්ය. එම නිසාම ලොව පුරා ප්ලාස්ටික් ප්‍රතිචක්‍රීයකරණය කිරීම ආරම්භ කර ඇති අතර රටක් ලෙස අප කුණු කඳු මත ගොඩ ගසා පසුව ගංවතුර හා ගංගා ඔස්සේ මුහුදටද බැහර කරනු ලබයි.
ලංකාව තුළ කසළ කළමනාකරණයට නිසි වැඩ පිළිවලක් නොමැති අතර දිනෙන් දින ගොඩ ගැසෙන කුණු රට තුළ දැවැන්ත අර්බුදයක් මෙි වනවිට නිර්මාණය කර ඇත. රටේ නායකයින්, පරිසර ඇමතිවරු කොළඔ ගොඩගැසෙන කුණු විල්පත්තු රක්ෂිත මායිමට ගෙනයාමට හේ වනවිට සුදානම් වෙමින් ඇත.
සාගරයට ප්ලාස්ටික් හා නොදිරන කසල දැමීම 2025 වන විට ලංකාව තුළ බරපතල ලෙස ඉහළ යනු ලබන බව පෙන්වාදෙන ඉන්ටර්නැෂනල් බිස්නස් ටයිමිස් (Intranational Busness Times) සඟරාව එය වසරකට මෙට්‍රික් 1.92 බවට පත්වීමේ අවදානමක් ඇති බව තහවුරු කර ඇත.
පොලිතීන් හා ප්ලාස්ටික් භාවිතා කරමින් තම රටත් මහා සාගරයත් විනාශ කරන මිනිසුන් සිටින රටක කුණු කන දේශපාලකයන් විසින් හෙට දින ලොව පළමු තැනට කුණු වූ රට ලෙස ලෝක වාර්තාවට ලංකාව ඔසවා තබන තුරු පරිසර ඇමතිවරුන්ගේ, නායකන්ගේ හා පාලකයන්ගේ නරිවාදන් අසමින් නිහඬව සිටින මිනිසුනි අපට සිදුවන්නේ කුමක්දැයි තේරුම් ගැනීමට මෙය කදිම උදාහරණයකි.
ආචාර්ය රවීන්ද්‍ර කාරියවසම්
පරිසර හා සොබාදහම් අධ්‍යයන මධ්‍යස්ථානය
ලන්කා නිව්ස් වෙබ් නෙට් උපුටා ගැනීම අවසන්
03 උපුටා ගැනීම - සයන්ටිස්ට්
සබැඳිය - https://srilankanscientist.com/2018/06/04/%E0%B6%BD%E0%B7%9D%E0%B6%9A-%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B7%83%E0%B6%BB-%E0%B6%AF%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B6%BA-%E0%B6%85%E0%B6%AF%E0%B6%BA%E0%B7%92/
වර්ශ 1974 දී එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් ජූනි 5 වන දා ලෝක පරිසර දිනය ලෙස ප්‍රකාශයට පත්කරන්නේ ලෝක පරිසරයට බලපාන විවිධ වූ කරුණු කාරණා කෙරෙහි ලෝකයේ අවධානය යොමුකිරීමේ එක් පියවරක් ලෙසයි. ඒ අනුව 1974 සිට අද දක්වා සෑම ජූනි 5 දිනකදීම ලෝක පරිසර දිනය සැමරෙන්නේ විවිධ තේමාවන්ගෙන් යුතුවයි.
2018 වසරේ පරිසර දින තේමාව “ප්ලාස්ටික් නිසා වන පරිසර දූෂණය පරදවමු“
මෙවර පරිසර දින තේමාව මගින් එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය මුළු ලොවටම ඉතා දරුණු ප්‍රශ්ණයක්ව පවතින ප්ලාස්ටික් නිසා සිදුවන දැවැන්ත පරිසර ප්‍රශ්ණ පිළිබඳව ලෝකයෙහි අවධානය යොමුකිරීමට බලාපොරොත්තු වනවා. මෙම තේමාව ඔස්සේ අප සැමට අපගේ ප්ලාස්ටික් භාවිතය ගැන අවධානය යොමු කරන්න එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය පොළඹවනවා.
Beatplasticpollution
ප්ලාස්ටික් භාවිතය අදවන විට ඉතා දරුණු පාරිසරික අර්බුධයක් බවට පත්ව අවසන් (Image Shutterstock, http://worldenvironmentday.global)
ප්ලාස්ටික් – ප්‍රයෝජන බොහෙමයි, ඒත්?
එදිනෙදා ජීවිතයේදී අප නොයෙකුත් ආකාරයෙන් ප්ලාස්ටික් ප්‍රයෝජනයට ගන්නවා. මේ නිසාම ප්ලාස්ටික් අපේ ජීවිතවල නැතුවම බැරි කොටසක් බවට පත්ව හමාරයි. මේ නිසාම ලොව පුරා දිනපතා භාවිතා වන ප්ලාස්ටික් ප්‍රමාණය අති මහත්. මේවායින් ඉතා සුළුප්‍රමාණයක් පමණක් නැවත ප්‍රතිචක්‍රීකරණයට ලක්කලද බොහොමයක් කෙලින්ම අප අවට පරිසර වලට එකතු වනවා.
එක්වරක් භාවිතා කොට ඉවත දමන දෑ!
අප භාවිතා කරන ප්ලාස්ටික් ආශ්‍රිත නිශ්පාදන දෙහ හැරී බැලුව හොත් ඒවායින් හරි අඩකටත් වඩා ඒකවරක් පමණක් භාවිතාකොට ඉවත දමන දෑ බව ඔබට වැටහෙනවා ඇති. ඒ අතර ප්ලාස්ටික් බෑග්, වතුර බෝතල්, බීම බට, ආහාර අසුරණ ආදිය විශේෂයි. එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය පවසන අන්දමට ලොව පුරා මිනිත්තුවකදී අප මිලදී ගන්නා ප්ලාස්ටික් ජල බෝතල් පුමාණය මිලියන 1ක් වනවා. ඒ වගේම වසරකදී ලොව පුරා භාවිතා වන ප්ලාස්ටික් බෑග් පුමාණය ට්‍රිලියන 5ක්. මේවා සියල්ල බොහෝවිට එක්වරක් පමණක් භාවිතා කිරීමෙන් අනතුරුව එක්වන්නේ අප අවට පරිසරටයි. ඒ අනුව වසරකදී අපගේ සාගරවලට එක්වන ප්ලාස්ටික් ප්‍රමාණය ටොන් මිලියන 13ක් පමණ වෙතැයි ගනන් බලා තිබෙනවා. මේ නිසාම සාගරවල ජෛව පද්ධතීන් සෘජුවම මෙහි බලපෑමට ලක්වන අතරම මිනිසා ඇතුලු භෞමික ජීවීන්ද වක්‍රාකාරයෙන් මේ නිසා අනතුරට පත්වනවා.
ප්ලාස්ටික් තහනම් කිරීම!
මේ වන විටත් ලොව ප්රධාන පෙලේ රටවල් බොහොමයක් එක් වරක් පමණක් භාවිතා කරන, ප්ලාස්ටික් ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන තහනම් කිරීමට පියවර ගනිමින් සිටිනවා. ඒ අතර එංගලන්තය හා යුරෝපියානු සංගමය විශේෂයි. යුරොපියානු සංගමය වර්ෂ 2025 වන විට එහි සාමාජික රටවල් තුල එක්වරක් පමණක් භාවිතාකරන ප්ලාස්ටික් බෝතල් හා බීම බට යනාදිය තහනම් කිරීමට අවශ්‍ය පිඹුරුපත් සකසමින් සිටිනවා.
ශ්‍රී ලංකාවද වර්ශ 2017 සැප්තැම්බර් මස සිට ප්ලාස්ටික් ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන රැසක් නිෂ්පාදනය, වෙළඳාම හා භාවිතය තහනම් කරමින් නීති සම්පාදනය කලද එම නීති නිසිපරිදි ක්‍රියාත්මක වන බවක් නම් පෙනෙන්නට නැහැ.
නැවත භාවිතාකිරීමට බැරී දෑ ප්‍රතික්ෂේප කරමු!
මුළු ලොවම ඉතා දැඩි අනතුරක හෙලා ඇති මෙම ප්ලාස්ටික් ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන පරිසරයට එක්වීම වැලැක්වීම සඳහා අප හැකි සෑම පයවරක්ම ගත යුතුය, එසේ නැතහොත් මෙම ප්ලාස්ටික් ඉතා දැඩි පරිසර ව්‍යවසනයක් බවට පත්වීම වැලැක්විය හැක්කක් නොවනු ඇති. එහිදී ඔබට පහත ක්‍රියාමාර්ග වලින් එකක් හෝ පිළිපැදිය හැකිනම් එය ඔබේ මතු පරපුර වෙනුවෙන් ඔබ කරන මහඟු යුතුකමක් වනු ඇති.
හැකි සෑම අවස්ථාවදීම ප්ලාස්ටික් ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන ප්‍රතික්ශේප කරමින් පරිසර හිතකාමී ආදේශක වෙත යොමුවෙමු.
එක් වරක් පමණක් භාවිතා කල හැකි ප්ලාස්ටික් නිෂ්පාදන වෙනුවට නැවත නැවතත් භාවිතා කල හැකි නිෂ්පාදන භාවිතයට හුරු වෙමු.
හැකි සෑම විටම ප්ලාස්ටික් නිෂ්පාදන ප්‍රතිචක්‍රීකරණයට හුරුවෙමු.
සයන්ටිස්ට් උපුටා ගැනීම අවසන්
03 උපුටා ගැනීම - සයන්ටිස්ට්
සබැඳිය - https://srilankanscientist.com/2018/06/04/%E0%B6%BD%E0%B7%9D%E0%B6%9A-%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B7%83%E0%B6%BB-%E0%B6%AF%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B6%BA-%E0%B6%85%E0%B6%AF%E0%B6%BA%E0%B7%92/
වර්ශ 1974 දී එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් ජූනි 5 වන දා ලෝක පරිසර දිනය ලෙස ප්‍රකාශයට පත්කරන්නේ ලෝක පරිසරයට බලපාන විවිධ වූ කරුණු කාරණා කෙරෙහි ලෝකයේ අවධානය යොමුකිරීමේ එක් පියවරක් ලෙසයි. ඒ අනුව 1974 සිට අද දක්වා සෑම ජූනි 5 දිනකදීම ලෝක පරිසර දිනය සැමරෙන්නේ විවිධ තේමාවන්ගෙන් යුතුවයි.
2018 වසරේ පරිසර දින තේමාව “ප්ලාස්ටික් නිසා වන පරිසර දූෂණය පරදවමු“
මෙවර පරිසර දින තේමාව මගින් එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය මුළු ලොවටම ඉතා දරුණු ප්‍රශ්ණයක්ව පවතින ප්ලාස්ටික් නිසා සිදුවන දැවැන්ත පරිසර ප්‍රශ්ණ පිළිබඳව ලෝකයෙහි අවධානය යොමුකිරීමට බලාපොරොත්තු වනවා. මෙම තේමාව ඔස්සේ අප සැමට අපගේ ප්ලාස්ටික් භාවිතය ගැන අවධානය යොමු කරන්න එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය පොළඹවනවා.
Beatplasticpollution
ප්ලාස්ටික් භාවිතය අදවන විට ඉතා දරුණු පාරිසරික අර්බුධයක් බවට පත්ව අවසන් (Image Shutterstock, http://worldenvironmentday.global)
ප්ලාස්ටික් – ප්‍රයෝජන බොහෙමයි, ඒත්?
එදිනෙදා ජීවිතයේදී අප නොයෙකුත් ආකාරයෙන් ප්ලාස්ටික් ප්‍රයෝජනයට ගන්නවා. මේ නිසාම ප්ලාස්ටික් අපේ ජීවිතවල නැතුවම බැරි කොටසක් බවට පත්ව හමාරයි. මේ නිසාම ලොව පුරා දිනපතා භාවිතා වන ප්ලාස්ටික් ප්‍රමාණය අති මහත්. මේවායින් ඉතා සුළුප්‍රමාණයක් පමණක් නැවත ප්‍රතිචක්‍රීකරණයට ලක්කලද බොහොමයක් කෙලින්ම අප අවට පරිසර වලට එකතු වනවා.
එක්වරක් භාවිතා කොට ඉවත දමන දෑ!
අප භාවිතා කරන ප්ලාස්ටික් ආශ්‍රිත නිශ්පාදන දෙහ හැරී බැලුව හොත් ඒවායින් හරි අඩකටත් වඩා ඒකවරක් පමණක් භාවිතාකොට ඉවත දමන දෑ බව ඔබට වැටහෙනවා ඇති. ඒ අතර ප්ලාස්ටික් බෑග්, වතුර බෝතල්, බීම බට, ආහාර අසුරණ ආදිය විශේෂයි. එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය පවසන අන්දමට ලොව පුරා මිනිත්තුවකදී අප මිලදී ගන්නා ප්ලාස්ටික් ජල බෝතල් පුමාණය මිලියන 1ක් වනවා. ඒ වගේම වසරකදී ලොව පුරා භාවිතා වන ප්ලාස්ටික් බෑග් පුමාණය ට්‍රිලියන 5ක්. මේවා සියල්ල බොහෝවිට එක්වරක් පමණක් භාවිතා කිරීමෙන් අනතුරුව එක්වන්නේ අප අවට පරිසරටයි. ඒ අනුව වසරකදී අපගේ සාගරවලට එක්වන ප්ලාස්ටික් ප්‍රමාණය ටොන් මිලියන 13ක් පමණ වෙතැයි ගනන් බලා තිබෙනවා. මේ නිසාම සාගරවල ජෛව පද්ධතීන් සෘජුවම මෙහි බලපෑමට ලක්වන අතරම මිනිසා ඇතුලු භෞමික ජීවීන්ද වක්‍රාකාරයෙන් මේ නිසා අනතුරට පත්වනවා.
ප්ලාස්ටික් තහනම් කිරීම!
මේ වන විටත් ලොව ප්රධාන පෙලේ රටවල් බොහොමයක් එක් වරක් පමණක් භාවිතා කරන, ප්ලාස්ටික් ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන තහනම් කිරීමට පියවර ගනිමින් සිටිනවා. ඒ අතර එංගලන්තය හා යුරෝපියානු සංගමය විශේෂයි. යුරොපියානු සංගමය වර්ෂ 2025 වන විට එහි සාමාජික රටවල් තුල එක්වරක් පමණක් භාවිතාකරන ප්ලාස්ටික් බෝතල් හා බීම බට යනාදිය තහනම් කිරීමට අවශ්‍ය පිඹුරුපත් සකසමින් සිටිනවා.
ශ්‍රී ලංකාවද වර්ශ 2017 සැප්තැම්බර් මස සිට ප්ලාස්ටික් ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන රැසක් නිෂ්පාදනය, වෙළඳාම හා භාවිතය තහනම් කරමින් නීති සම්පාදනය කලද එම නීති නිසිපරිදි ක්‍රියාත්මක වන බවක් නම් පෙනෙන්නට නැහැ.
නැවත භාවිතාකිරීමට බැරී දෑ ප්‍රතික්ෂේප කරමු!
මුළු ලොවම ඉතා දැඩි අනතුරක හෙලා ඇති මෙම ප්ලාස්ටික් ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන පරිසරයට එක්වීම වැලැක්වීම සඳහා අප හැකි සෑම පයවරක්ම ගත යුතුය, එසේ නැතහොත් මෙම ප්ලාස්ටික් ඉතා දැඩි පරිසර ව්‍යවසනයක් බවට පත්වීම වැලැක්විය හැක්කක් නොවනු ඇති. එහිදී ඔබට පහත ක්‍රියාමාර්ග වලින් එකක් හෝ පිළිපැදිය හැකිනම් එය ඔබේ මතු පරපුර වෙනුවෙන් ඔබ කරන මහඟු යුතුකමක් වනු ඇති.
හැකි සෑම අවස්ථාවදීම ප්ලාස්ටික් ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන ප්‍රතික්ශේප කරමින් පරිසර හිතකාමී ආදේශක වෙත යොමුවෙමු.
එක් වරක් පමණක් භාවිතා කල හැකි ප්ලාස්ටික් නිෂ්පාදන වෙනුවට නැවත නැවතත් භාවිතා කල හැකි නිෂ්පාදන භාවිතයට හුරු වෙමු.
හැකි සෑම විටම ප්ලාස්ටික් නිෂ්පාදන ප්‍රතිචක්‍රීකරණයට හුරුවෙමු.
සයන්ටිස්ට් උපුටා ගැනීම අවසන්
උපුටාගන්නා ලද ඡායාරූ කිහිපයක් එක් කර සැකසුම් කර මා විසින් මෙහි ඵල කර ඇති ඉහත ඡායාරූපය ඒ ඒ ඡායාරූප වල අයිතිය හා ගෞරවය ඒ ඒ ඡායාරූප අයිතිකරුවන් සතු විය යුතුය. උපුටා ඉදිරිපත් කරන ලද ලිපි වල අයිතිය සහ වගකීම එම අඩවි සහ පුද්ගලයින් සතු බව කරුණාවෙන් සලකන්න.
